Değerli okurlar, geçen hafta kaleme aldığım ?Erken emekli olmak isteyenler değil EYT´liler onlar? yazı başlığıyla emeklilik hakları gasp edilen mağdur bir kitlenin sesi olmaya çalıştım, bu haftaki yazımda ise sorun nerden başladığı ve bugüne kadar geçen süreden bahsedeceğim.
Öncelikle yaşa takılanlar kimlere deniliyor sorusuna cevap verip konuyu detaylandıralım.
YAŞA TAKILANLAR KİMLER?
SSK´lı olanlardan, 8.9.1999 gününe kadar emeklilik için iki şart vardı. Birincisi sigortalılık süresi (kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl) ikincisi de 5000 günlük prim ödeme gün sayısı. Bu tarihten sonra ise üçüncü bir şart daha geldi, YAŞ şartı. 8.9.1999 gününden önce işe girenler için kadınlarda 40 ile 58 erkeklerde ise 44 ile 60 yaş arasında değişen yaşı bekleme süresi getirildi. Bekleme süresinden dolayı yaşa takılanlar sorunu başlamış oldu. Memurlar ve Bağ-Kur´lular için de benzer şekilde yaş şartı getirilerek Bağ-kurlularda ve memurlarda da Emeklilikte yaşa takılanlar oluşturuldu.
?´İŞVEREN YAŞLISIN, DEVLET İSE GENÇSİN DİYOR´´
Özel sektörde işverenler yaşlarından dolayı çalışanları kapının önüne koyuyor. Yaşından dolayı yüksek performans gösteremeyen işçiden, genç dinamik eleman daha iyidir sonuçta. Devlet ısrarla genç olduklarını iddia etse de özel sektör de tercih edilmeyen işgücü konumuna düşüyorlar.
EYT SORUNUNUN KÖKÜ
Emeklilikte yaşa takılanlar sorunun ortaya çıkması 1999 yılındaki 3´lü koalisyon (ANAP-MHP-DSP) hükümetinin 17 ağustos depremi sonrasında ülkemizin bütün vatandaşları can havliyle depremde kayıplarını aramaya kurtarmaya koşturduğu bir zaman da mağdur eden 4447 sayılı yasanın kanunlaştırılma gafleti ile oluştu. EYT´lilerin mağduriyeti bahse konu 4447 sayılı yasanın ülkemizde ilk defa yürürlüğe girdiği tarihten geriye doğru işleyen bir yasa olmasından kaynaklanmaktadır. Bu yasa kanun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa SSK, Bağkur ve memur olarak çalışmaya başlayanları kapsamış olsaydı bu gün EYT sorunu olmayacaktı.
İKTİDAR PARTİSİNİN EYT´LİLERE KARŞI TUTUMU
Türkiye büyük bir deprem felaketi ile baş başayken IMF´nin talimatı ile derhal Meclisi toplayan (ANAP-MHP-DSP) koalisyon hükümetinin ve bu yasanın çıkartılmasının tam da sırası denilerek sendikalar, işçiler herkes kurtarılacak bir canın hesabını yaparken ve depremzedelerin sarılacak bir yarası ile bir tas sıcak çorba verebilmek için uğraşırken maalesef meclisimiz kademeli olarak emeklilik şartlarını zorlaştırmıştır. İşte o dönemdeki ana muhalefet partisinde olan ve şu an birçoğu iktidar partisinde olmuş veya halen devam eden milletvekillerinin veya parti yönetiminde olan eski vekillerin çıkarılmaya çalışılan yasanın ne kadar yanlış ve hatalı olduğunu, emeklilik şartlarının bu şekilde çıkarılmasının çalışanlar, esnaf ve memurlar için sıkıntı vereceğini söyleyenler, ne hikmetse 1-2 yıl sonra iktidara geldikten sonra ise tam tersi bir hareketle 2008 yılında yürürlüğe soktukları emeklilik yaşını bay-bayan fark etmeden 65 yaşına çıkarttılar.
EYT´LİLER İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Değerli okurlar ekonomimizin zor süreçten geçtiği bugünlerde bütçedeki aktüeryal dengede gözetilerek ortak bir noktada uzlaşılmalıdır. Bu konuda daha öncede gündeme gelen yurtdışı benzer örnekler uygulanabilir. Almanya´da normalde emeklilik yaşı işe giriş ve doğum tarihlerine göre 65 veya 67 yaşıdır. Ancak, 63 yaşına gelmiş olanlar her eksik yaş için yüzde 2´lik daha düşük emekli aylığı bağlama oranı ile 67 yaşını beklemeden emeklide olabiliyorlar. Ancak, daha sonra çalışsalar bile emekli aylıkları bir daha artmıyor. Finlandiya´da da benzer uygulama var ama daha güzel, eksik aylık bağlama oranı ile daha erken yaşlarda emekli olanlar, emekli olduktan sonra çalışmaya devam ederlerse bu kere her çalıştıkları yıl aldıkları emekli aylığı yüzde 2 artarak gerçek emekli aylıklarına yükseliyor. Bu tür çözüm önerileri veya muhalefet partililerinin vermiş oldukları kanun teklifleri de ortak ve tek kanun teklifine dönüştürülerek sorun çözülebilir.
